Theo số liệu công bố của Tổng cục thống kê, Chỉ số giá tiêu dùng tháng 9 năm 2019 tăng 0,32% so với tháng trước, tăng 1,98% so với cùng kỳ năm trước; tăng 2,2% so với tháng 12 năm trước; CPI bình quân 9 tháng đầu năm 2019 tăng 2,5% so với cùng kỳ năm trước; CPI quý III năm 2019 tăng 2,23% so với cùng kỳ năm trước.
So với tháng trước, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính, có 8 nhóm hàng tăng giá: Nhóm giáo dục tăng 3,15%; Hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,56%; Hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,25%; Thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,13%; Nhà ở và vật liệu xây dựng tăng 0,12%; May mặc, mũ nón và giầy dép tăng 0,09%; Văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,06%; Đồ uống và thuốc lá tăng 0,06%; Nhóm Bưu chính viễn thông không đổi. Có 2 nhóm giảm giá: Nhóm Giao thông giảm 1,24%; Nhóm Thuốc và dịch vụ y tế giảm 0,01%.
Chỉ số giá vàng tháng 9/2019 tăng 3,25%, chỉ số giá đô la Mỹ giảm 0,11% so với tháng 8/2019.
Lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng 9 năm 2019 tăng 0,16% so với tháng trước, tăng 1,96% so với cùng kỳ; 9 tháng đầu năm 2019 so cùng kỳ tăng 1,91%.
Một số nguyên nhân chính làm tăng CPI tháng 9 năm 2019 là:
(1) Trong tháng 9, có 50 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện tăng học phí năm học mới 2019-2020 theo lộ trình của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ, theo đó, chỉ số giá nhóm dịch vụ giáo dục tăng 3,53% làm tăng CPI chung 0,18%.
(2) Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dịch tả lợn Châu Phi đã bùng phát tại tất cả 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tính đến ngày 17/9/2019 tổng số lợn bị tiêu hủy 5.043.027 con với tổng trọng lượng khoảng 290.391 tấn, nguồn cung thịt lợn giảm làm cho giá thịt lợn tháng 9/2019 tăng 2,78% so với tháng trước, tác động đến CPI chung tăng 0,12%.
(3) Do ảnh hưởng của mưa bão và lũ quét nên giá thực phẩm tươi sống ở một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng làm cho chỉ số giá thủy sản tươi sống tăng 0,49%, rau tươi tăng 1,16%.
Các nguyên nhân làm giảm CPI tháng 9 năm 2019:
(1) Giá xăng dầu điều chỉnh giảm vào ngày 31/8/2019 và ngày 16/9/2019, bình quân tháng 9/2019 giá xăng dầu giảm 2,79% so với tháng trước, trong đó: giá xăng E5 giảm 240đ/lít, giá xăng A95 giảm 260đ/lít, giá dầu diezen giảm 300đ/lít so với tháng trước làm CPI tháng 9 giảm 0,12%.
(2) Từ ngày 1/9/2019 giá gas trong nước điều chỉnh giảm 3.000đ/bình 12kg giảm 0,89% so với tháng 8/2019 do giá gas thế giới bình quân tháng 9/2019 công bố ở mức 350 USD/tấn, giảm 10 USD/tấn so với tháng trước.
(3) Thời tiết mưa nhiều nên nhu cầu sử dụng điện giảm làm cho chỉ số giá điện giảm 0,16% so với tháng trước.
(4) Tổng công ty Đường sắt Việt Nam giảm giá vé tàu hỏa 3,28% so với tháng trước do vào cuối dịp nghỉ hè, nên chỉ số giá dịch vụ giao thông công cộng giảm 0,02% so với tháng trước.
Chỉ số giá tiêu dùng tại các vùng và địa phương đều tăng trong tháng 9/2019
a) Xét theo vùng: So với tháng 8/2019, CPI tháng 9/2019 tăng ở tất cả các vùng. Cụ thể như sau: tăng cao nhất ở Vùng Trung du và miền núi phía Bắc tăng 0,42%, Vùng Đông Nam bộ tăng 0,39%, Vùng Đồng bằng sông Hồng tăng 0,34%, Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung tăng 0,33%, , Vùng Đồng bằng sông Cửu Long tăng 0,16% và vùng Tây Nguyên tăng 0,05%.
b) Xét theo khu vực thành thị, nông thôn: CPI tháng 9/2019 khu vực thành thị và nông thôn so với tháng 8/2019 đều tăng. Khu vực thành thị có mức chỉ số giá tăng 0,30%, khu vực nông thôn có chỉ số giá tăng 0,33%.
c) Xét theo địa phương:
- Thành phố Hà Nội: Chỉ số giá tiêu dùng tháng 9/2019 tăng 0,12% so với tháng 8/2019. Có 9/11 nhóm hàng tăng giá, trong đó tăng cao nhất là nhóm Giáo dục với mức tăng 1,33% và nhóm Hàng ăn và dịch vụ ăn uống với mức tăng là 0,5%. Các nhóm giảm bao gồm nhóm Giao thông giảm 1,82% và nhóm Nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,04%
- Thành phố Hồ Chí Minh: Chỉ số giá tiêu dùng tháng 9/2019 tăng 0,5% so với tháng trước. Có 7/11 nhóm hàng tăng giá, trong đó tăng cao nhất nhóm Giáo dục với mức tăng là 6,06%. Có 4/11 nhóm hàng giảm là nhóm May mặc, mũ nón, giày dép giảm 0,02%, Giao thông giảm 1,28%, nhóm Thuốc và dịch vụ y tế giảm 0,01% và nhóm Đồ uống và thuốc lá giảm 0,28%.
Một số kiến nghị trong công tác quản lý, điều hành giá trong tháng 10, đảm bảo kiểm soát lạm phát theo đúng mục tiêu đề ra.
- Các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục theo dõi sát diễn biến cung cầu, thị trường, giá cả thế giới và trong nước để có giải pháp bình ổn thị trường phù hợp, nhất là đối với một số mặt hàng thiết yếu và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng để hạn chế tăng giá đột biến.
- Trong điều kiện dư địa lạm phát đang có điều kiện thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường, việc điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý cần chủ động tính toán, lựa chọn mức độ và thời điểm điều chỉnh phù hợp.
- Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, gây dựng lòng tin của người dân và doanh nghiệp; thực hiện công khai minh bạch thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng.
- Đối với một số mặt hàng thịt lợn: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi sát tình hình sản xuất, dịch bệnh, đánh giá sát nguồn cung và phối hợp với Bộ Công Thương để có biện pháp bảo đảm nguồn cung cho tiêu dùng trong nước; có phương án tái đàn phù hợp.
Ngô Trang
