Đó là kiến nghị của các đại biểu tham gia Diễn đàn Toàn cảnh ngân hàng Việt Nam 2020 với chủ đề “Tái cơ cấu, xử lý nợ xấu: Kết quả và khuyến nghị chính sách” diễn ra ngày 30/9/2020 tại Hà Nội do NHNN phối hợp với Thời báo kinh tế Sài Gòn tổ chức.
Quang cảnh diễn đàn
Chuyển biến tích cực
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh, cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu (XLNX) là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của ngành Ngân hàng trong suốt giai đoạn 2016-2020. Theo đó NHNN đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan có liên quan rà soát để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập, xung đột pháp lý giữa hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ngành Ngân hàng với hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật khác; sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành các văn bản hướng dẫn có liên quan; cụ thể hóa các giải pháp nêu tại Nghị quyết 42/2017/QH14 của Quốc hội và Quyết định 1058 của Thủ tướng Chính phủ, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả.
Sau một thời gian triển khai trên thực tế, các giải pháp đồng bộ tại Nghị quyết 42 và Quyết định 1058 đã tạo ra những dấu ấn rõ nét và chuyển biến tích cực trong công tác XLNX và cơ cấu lại các TCTD, tạo niềm tin với hệ thống các TCTD nói riêng và toàn xã hội nói chung.
Thông tin cụ thể hơn, ông Trần Đăng Phi - Phó Chánh thanh tra Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng cho biết, kể từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực (từ 15/8/2017) cho đến tháng 8/2020, kết quả thu hồi từ biện pháp bán nợ tăng gấp hơn 4 lần so với giai đoạn trước đó (từ 2013 đến ngày 14/8/2017); kết quả thu hồi nợ từ biện pháp xử lý TSBĐ tăng gấp 1,5 lần so với giai đoạn trước đó.
Khác biệt cơ bản nhất sau khi có Nghị quyết 42, theo Phó Tổng giám đốc VAMC Đỗ Giang Nam, đó là sự thay đổi trong ý thức của khách hàng về việc trả nợ. “Trước đây có nhiều khách hàng chây ì, chống đối trong việc trả nợ thì nay có Nghị quyết 42 giúp khách hàng ý thức được nghĩa vụ trả nợ, có vay có trả. Và điều này thể hiện ở số liệu thu hồi nợ do biện pháp tự trả nợ tăng mạnh. Nghị quyết 42 còn cho phép VAMC và các TCTD có nhiều biện pháp hơn trong việc xử lý nợ, đặc biệt là mua bán nợ, có chức năng mua bán nợ, cho phép bán nợ cho các tổ chức và cá nhân, hình thành thị trường mua bán nợ”, ông Nam nhấn mạnh.
Gỡ nút thắt cơ chế
Mặc dù công tác cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với XLNX đã đạt được kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên theo đánh giá của Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc trong quá trình cơ cấu lại gắn với XLNX của TCTD. Đó là, việc nâng cao năng lực tài chính thông qua tăng vốn điều lệ nhằm đáp ứng yêu cầu tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo Basel II của một số TCTD, nhất là các NHTM Nhà nước còn khó khăn; công tác xử lý, thu hồi nợ và TSBĐ của một số TCTD còn khó khăn trong trường hợp TSBĐ cho các khoản nợ bị kê biên, liên quan đến các vụ án, hồ sơ pháp lý chưa hoàn chỉnh; một số TCTD vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu theo quy định tại Nghị quyết số 42…
Từ thực tế hoạt động của đơn vị mình, ông Đỗ Giang Nam cho biết, hiện vẫn còn có độ vênh giữa Nghị quyết số 42 và văn bản pháp luật khác về XLNX và TSBĐ khiến việc thực hiện gặp nhiều khó khăn. Chưa kể, quy định về việc ưu tiên thanh toán nghĩa vụ nợ trước nghĩa vụ thuế của bên bảo đảm vẫn đang chờ văn bản hướng dẫn.
Một khó khăn khác là hành lang pháp lý cho phát triển thị trường mua bán nợ còn nhiều bất cập, chưa khuyến khích nhà đầu tư tham gia thị trường. Chưa có quy định cụ thể về tiêu chuẩn thẩm định giá khoản nợ làm cơ sở cho các tổ chức thẩm định giá thực hiện. Sự phối hợp của các đơn vị liên quan trong việc XLNX đôi khi còn chưa đồng bộ và thống nhất... Bên cạnh đó, Nghị quyết 42 chỉ mang tính chất thời điểm, có hiệu lực 5 năm; do đó cần có văn bản pháp luật thay thế khi Nghị quyết này hết hiệu lực.
Đồng tình với những nhận định này, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho rằng, do sự vào cuộc của các bộ, ban, ngành chưa mạnh mẽ nên riêng NHNN khó có thể đảm đương được tốt các trọng trách được Chính phủ giao phó. Trong khi đại dịch Covid-19 đang ảnh hưởng xấu đến hoạt động và chất lượng tài sản của các ngân hàng. Dự kiến nợ xấu nội bảng có thể lên đến 3% cuối năm 2020 và 4% trong năm 2021; trong khi lợi nhuận các ngân hàng giảm 20-25% năm 2020 như các NHTM Trung Quốc. “Rõ ràng thành quả XLNX bị Covid-19 làm ảnh hưởng rất nhiều”, TS. Lực nhấn mạnh.
Khó khăn trong XLNX có thể nhân lên nếu dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, tác động xấu đến tăng trưởng kinh tế, làm đình trệ sản xuất kinh doanh, rủi ro tín dụng sẽ có xu hướng gia tăng và áp lực nợ xấu sẽ là rất lớn. “Do vậy, việc thực hiện mục tiêu về kiểm soát nợ xấu cũng như các mục tiêu khác tại Quyết định 1058 đến cuối năm 2020 là thách thức rất lớn đối với ngành Ngân hàng”, Phó Thống đốc bày tỏ quan ngại.
Trước những khó khăn này, các diễn giả tại Diễn đàn khuyến nghị, cần sớm phải tháo gỡ vướng mắc nhất là liên quan đến Nghị quyết 42 để đẩy nhanh hơn tốc độ XLNX. Ngoài ra, một trong những vấn đề được các đại biểu lưu tâm đó là sớm thúc đẩy phát triển thị trường mua bán nợ cũng như có chính sách khuyến khích các nhà đầu tư kể cả nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường mua bán nợ. Để làm được điều này, theo ông Đỗ Giang Nam, cần sớm luật hóa Nghị quyết 42 và hoàn thiện hành lang pháp lý, xem xét sửa đổi một số luật chuyên ngành liên quan: Luật Đất đai, Bộ Luật dân sự… để đồng bộ pháp luật XLNX. TS. Cấn Văn Lực đồng tình cho rằng, cần luật hóa Nghị quyết số 42 trở thành một bộ luật XLNX để đảm bảo tính nhất quán và đồng bộ, đặc biệt là tính cưỡng chế, cùng sự vào cuộc của nhiều cơ quan để bộ luật có tính mạnh mẽ hơn.
Khẳng định NHNN tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố để ban hành các chỉ đạo, hướng dẫn hỗ trợ TCTD và giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc về cơ chế và thực tế áp dụng chính sách XLNX theo Nghị quyết 42… Song theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, để triển khai thành công các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD và XLNX, tạo chuyển biến tích cực trong hoạt động của các TCTD cũng như hoạt động tiền tệ, ngân hàng, ngoài sự nỗ lực của NHNN và các TCTD, VAMC, cần có sự phối hợp tích cực của các bộ, ngành, chính quyền địa phương, sự chung tay của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Trích nguồn
Hà Thành
